Masterclass Visuele Kunstkritiek
verslag
29.04.2015
“De visuele kritiek is geen reportage of een informerend interview, maar vormt een (eventueel dialogische) kritiek, dus met een oordeel” (inzendingseisen PJKK2014).
Tijdens de Prijs voor de Jonge Kunstkritiek 2014 was het mogelijk mee te doen in de nieuwe categorie Visuele Kritiek; een kunstkritiek in de vorm van een kort maar krachtig filmpje. De jury oordeelde dat dit nog een zeer onontgonnen gebied is en besloot geen prijs uit te reiken. Wel waren zij van mening dat er veel te winnen valt voor deze vorm van kunstkritiek en dit is dan ook de reden dat wij een serie masterclasses georganiseerd hebben.
Onder leiding van film-transmediamaker Inge Willems en Rinske Hordijk van ARTtube onderzoeken we de vorm, werkwijze en inhoud van deze 'nieuwe discipline' in de kunstkritiek.
Deel 1
Het doel van de eerste bijeenkomst is het formuleren van de belangrijkste uitgangspunten van visuele kunstkritiek, zowel algemeen als persoonlijk. Ook zullen de deelnemers werken aan een opzet voor een scenario. Waar moet een visuele kritiek aan voldoen om volwaardig naast de geschreven kunstkritiek te kunnen staan? Hoe vind je je eigen stijl, aanpak en invalshoek?
De deelnemers hebben vooraf voorbeelden aangedragen. Deze staan hier bij elkaar.
Wanneer je een kunstkritiek schrijft gaan er minder stappen aan vooraf. Een visuele kritiek vergt een iets andere, praktische aanpak. Aan de hand van de voorbeelden en eigen ervaringen worden de volgende tips geformuleerd:
- Werk je alleen of in een team?
- Wil je er geld of alleen tijd in steken?
- Over welke apparatuur beschik je?
- Wat is je technische kennis?
- Bereid productie voor (bv. contact musea en beeldrechten)
Natuurlijk zijn er ook genoeg inhoudelijke zaken om vooraf rekening mee te houden:
- Kies een originele en persoonlijke insteek.
- Denk na over wie je publiek is.
- Het kunstobject zelf kan de vorm meer mee bepalen.
- Rode draad: wat is het verhaal?
- Humor? Duidelijke keuze; kan in serie beter werken dan in één film.
- Experimenteer met verschillende combinaties tekst en beeld.
- Vergeet niet hoe belangrijk muziek en geluidseffecten zijn.
- Probeer niet alles te beschrijven: beelden spreken ook al.
Deel 2
Gewapend met bovengenoemde tips zijn alle deelnemers na de eerste bijeenkomst begonnen aan een eigen visuele kritiek. Tijdens het tweede deel van de masterclass wordt er gekeken naar hun vorderingen en eventuele struikelblokken.
Met name het technische aspect blijkt belangrijk. Als kijker ben je snel afgeleid wanneer bijvoorbeeld beelden of geluiden niet goed in elkaar overvloeien. Ook wanneer je weinig ervaring hebt met filmen en monteren, kun je dit op een creatieve manier oplossen.
Net als in een tekst, is het fijn als goed duidelijk gemaakt wordt wat het doel van de visuele kritiek is en welke boodschap deze uitdraagt. Bij een goede visuele kritiek is het informatiegehalte en het oordeel in balans.
Tijdens het maken van de kritieken stuitten de deelnemers op de volgende punten:
- Kies één taal, dit kijkt het fijnst. Zorg eventueel voor ondertiteling.
- Zorg ervoor dat, wanneer je tekst in beeld brengt, dit lang genoeg te lezen is.
- Wanneer er een spreker in beeld wordt gebracht, knip het fragment dan precies op het moment dat hij of zij inademt om iets te gaan zeggen.
Alle deelnemers werken nog hard aan hun visuele kritiek. De eindresultaten zullen op deze website getoond worden.
Biographieën
Inge Willems is transmediamaker, filmt en schrijft. Ze is begonnen bij de VPRO en heeft voor de publieke omroep in veel verschillende functies gewerkt. Sinds 2007 is Inge zelfstandige en heeft ze een eigen studio in Amsterdam. Met deze masterclass wil ze uiteindelijk de jury een betere handleiding geven voor het beoordelen van nieuwe vormen van kunstkritiek.
Rinske Hordijk is projectleider van ARTtube, het online videokanaal van musea in Nederland en België. Inmiddels zijn hier 15 verschillende musea bij aangelosten. Musea maken steeds meer filmpjes en ARTtube is een kanaal om deze te klusteren. Haar geoefende oog zal de deelnemers zeker helpen bij het maken van een eigen kritiek.