22
20
18
16

essay

basisprijs

14

Men kan niet kijken!

Beelden van oorlog en conflict in de hedendaagse kunst

Fabiënne Rachmadiëv

Erop klikken of niet, dat was kennelijk de vraag, wel of niet kijken naar de onthoofding van de Amerikaanse journalist James Foley door een aanhanger van IS. Ik heb de video niet opgezocht en wilde de video ook niet bekijken; het beeld van de knielende man in feloranje pak (in combinatie met oudere foto’s van de levende persoon Foley) was voor mij – en ik denk met mij veel anderen – genoeg om zich van de gruwelijke gebeurtenissen, gewild of ongewild, een verdere voorstelling te maken.

Of is dit niet willen kijken ingegeven door lafheid, opvoeding (‘sta niet zo te staren!’), zelfbeheersing, dan wel door de culturele afkeuring van voyeurisme?

Over mijn morele afwegingen de video wel of niet te zien, ben ik niet geheel uit, maar naast zelfbescherming tegen een beeld van dergelijke gewelddadigheid was er met name de onwil om de boodschap van de moordenaars in ontvangst te nemen. Door dit wel te doen, voltooi je als beschouwer wellicht het laatste deel van de misdaad van de terrorist – je bent getuige geworden. Aan de andere kant, getuige zijn impliceert dat je iets moet doen, je bent immers geen onwetende of onschuldige getuige – je hebt de misdaad opgezocht. Geldt dit dan ook voor kunstbeelden?

12
10
08
winnaars
Men kan niet kijken!